У чэрвені 1941 -га...

    3 успамінаў былога партызана Л. М. Манкевіча


    Была сонечная нядзельная раніца. Толькі не радаваліся ей людзі: ужо было вядома, што на краіну па-драпежніцку напаў вораг. У другой палове дня 22 чэрвеня ў Доме культуры пачаўся сход партыйна-гаспадарчага актыву раёна. Нам, вучням старэйшых класаў, даручылі ахоўваць будынак. «Сачыць за абстаноўкай, незнаёмымі падазронымі людзьмі, а таксама за небам», — так інструктаваў наш ваенрук.
    Не прайшло і паўгадзіны, як у небе не вельмі высока праляцелі некалькі самалётаў з чорнымі крыжамі на крылах. Над Любанню яны развярнуліся і накіраваліся назад. Праз некаторы час у баку Слуцка пачуліся ўзрывы скінутых з самалётаў бомб. Так да нас увачавідкі прыйшла вайна...
    Пасля сходу на плошчы адбыўся мітынг. Ваенком аб'явіў аб усеагульнай мабілізацыі. Многія жыхары Любані адразу запісваліся добраахвотнікамі ў Чырвоную Армію. Тых, хто па ўзросту не трапляў пад прызыў, збіралі ў райкоме камсамола. Мы даведаліся, што з камсамольцаў і моладзі раёна фарміруецца знішчальны батальён. Многія мае сябры — Баляслаў Куркевіч, Уладзімір Лукоўскі, Андрэй Раменчык, Уладзімір Нізкі, Уладзімір Раменчык сталі яго байцамі. Потым да іх далучыліся Эдуард Драгун, Яўген Труль, Лагун, Зайцаў і многія іншыя ўчарашнія школьнікі.
    На нас ускладвалася задача ахоўваць масты цераз Арэсу, магазіны і склады. Неслі вартавую службу каля будынкаў райкома партыі і райвыканкома. Праз некалькі дзён з Любані эвакуіраваліся амаль усе ўстановы, прадукты са складаў і магазінаў перададзены часцям Чырвонай Арміі.
    Баі ў тыя першыя тыдні вайны ішлі ў раёне Слуцка і Старых Дарог. Вораг да пары да часу не наведваўся ў Любань. Варожы гарнізон стаў тут толькі ў канцы жніўня. Некаторыя любанцы падаліся служыць у паліцыю. Сярод іх былі партызанскія сувязныя, патрыёты Валодзя Раменчык, Сяржанін, Гідрановіч і іншыя.
    Чырвонаармейцаў з разгромленых ворагам часцей праходзіла ў тыя дні многа. Людзі чым маглі дапамагалі ім, давалі прадукты, цывільную вопратку, праводзілі на ўсход. Разам з акружэн цамі пайшлі многія нашы сябры — Труль, Нізкі, Драгун. Пайшоў з групай чырвонаармейцаў і я. У Гомелі звярнуўся ў ваенкамат, каб мяне накіравалі на фронт. Просьба была задаволена, мяне залічылі ў спецыяльную групу, якая павінна была займацца арганізацыяй партызанскай барацьбы паміж Барысавам і Мінскам. Потым групу перадалі ў асобны батальён 232-й стралковай ды візіі, якая абараняла Чарнігаў, Прылукі, Палтаву. У кастрычніку часць, у якой я служыў, трапіла ў акружэнне і была разбіта. Я вярнуўся ў Любань. Па дарозе сустрэў партызан з атрада М. М. Розава. Далейшы ўдзел у барацьбе з ворагам прымаў у радах народных мсціўцаў.
    © 2024. П а м я т ь. Любанский район