22 чэрвеня 1941 г. мірнае жыццё савецкіх людзей было ў адно імгненне перапынена вераломным нападам фашысцкай Германіі. Чорным і змрочным здаўся сонечны летні дзень... Жыхары раёна мужна сустрэлі цяжкую вестку аб пачатку вайны. Тады ж, у нядзелю, у раённым Доме культуры прайшоў сход партыйна-гаспадарчага актыву, на якім былі абмеркаваны неадкладныя меры па пераводу жыцця на ваенныя рэйкі. На плошчы Любані адбыўся мітынг жыхароў пасёлка і раёна.

    11 сентября 1941 г.
    После занятия немцами гор. поселка Любань по распоряжению начальника НКВД по Полесской обл. капитана госбезопасности тов. Строкина (так как с Минском уже была прервана связь) мне было предложено остаться в Любанском районе для организации истребительного батальона

    Акупанты паказалі свой звярыны твар з першых дзён з'яўлення ў Камуне, назва якой асацыіравалася, відаць, з самым ненавісным для іх словам «камунізм». У пачатку ліпеня гітлераўцы прыехалі з Любані на некалькіх машынах у нашу вёску. Пачалі з гвалтаў і рабаўніцтва.

    Казлоў Васіль Іванавіч (н. 5.2.1903 г.) — Герой Савецкага Саюза, у гады вайны — першы сакратар Мінскага падпольнага абкома КП(б)Б, камандзір Мінскага партызанскага злучэння, якое дзейнічала на тэрыторыі Любанскага раёна. У пасляваенны час — першы сакратар Мінскага абкома

    Восенню 1941 г. асобныя патрыятычныя і камсамольскія трупы, якія дзейнічалі на тэрыторыі Любанскага раёна, былі падпарадкаваны адзінаму кіраўніцтву — партыйнай тройцы і замацаваны за партызанскімі атрадамі. Партызаны з самага пачатку акупацыі не давалі спакою ворагам

    23.7 (1941 г.). Прибыли в «Жалы»...
    24.7. В совхозе некоторые хотели разобрать имущество, но с появлением нас успокоились. Район был свободный от врага... Утром послали разведку в Городятичи. Вечером послали две группы для сжигания двух мостов.

    Да свята 24-й гадавіны Кастрычніка партызаны рыхтавалі свой асаблівы, партызанскі падарунак. Было вырашана разграміць варожы гарнізон у Любані. Аперацыя нялёгкая, вельмі небяспечная. Да яе рыхтаваліся старанна, загадзя. Трэба было ўсё прадумаць, спланаваць як след...

    Брагін Аляксей Фёдаравіч (н. 14.3. 1905 г.) — арганізатар і кіраўнік партызанскага руху на Беларусі. Да вайны працаваў сакратаром Мінскага абкома КП(б)Б. Пакінуты для падпольнай работы ў тыле ворага, займаўся стварэннем падпольных райкомаў, арганізацыяй партызанскіх атрадаў на тэрыторыі Мінскай і Палескай абласцей

    У пачатку жніўня 1942 г. мы пайшлі аглядаць астравок Зыслаў на ўсходзе Любанскага раёна. Партызанская барацьба шырылася, набывала размах. Без сувязі з Вялікай зямлёй дзейнічаць паспяхова і ўпэўнена было ўжо немагчыма.

    Гарбачоў Яўстрат Дзянісавіч (н. 15.12. 1915 г.) — арганізатар партызанскага руху на Беларусі. Да вайны ўзначальваў раённыя аддзелы НКУС у Любанскім і Старадарожскім раёнах. Пакінуты ў тыле ворага для падпольнай работы, з'яўляўся членам бюро Мінскага падпольнага абкома КП(б)Б

    Гуляеў Дзмітрый Цімафеевіч (н. 23.10. 1915 г.) — удзельнік партызанскага руху ў Мінскай вобласці, камандзір брыгады № 101 імя А. Неўскага, якая дзейнічала на тэрыторыі Любанскага раёна. 3 1936 г. служыў у Чырвонай Арміі, быў палітруком роты, з жніўня 1941 г.— у партызанах. Загінуў у баі 5 верасня 1943 г.

    У штаб прыйшоў сакратар Любанскага падпольнага райкома камсамола Адам Майстрэнка. Я слухаў яго даклад аб рабоце камсамольскай арганізацыі і з трывогай чакаў, што скажа Майстрэнка пра Феню Конанаву. Ён расказаў пра актыўную работу камсамольскай арганізацыі атрада Храпко

    20 июля 1942 г. Москва. Настал день отъезда. С раннего утра все готовятся в дорогу. В половине второго погрузились на автомашины и поехали на Октябрьский вокзал. Провожают П. 3. Калинин, Н. Е. Авхимович, Г. Б. Эйдинов, И. С. Былинский и другие... Наступает самый трудный и ответственный период в моей жизни. Впереди — сложные задачи. Впереди — борьба...

    Партызанскія атрады Любаншчыны ні на дзень не спынялі барацьбу з ворагам. Акупацыйныя ўлады вымушаны былі пакідаць многія населеныя пункты, канцэнтраваць свае сілы ў гарадах і буйных пасёлках. Яшчэ ўвосень 1941 г. быў пакладзены пачатак фарміраванню першых на Беларусі партызанскіх зон

    Минский подпольный обком, реализуя решения ЦК КП(б)Б по вопросу об урожае 1943 г., обязывает всех секретарей подпольных райкомов, парторганизаций партизанских отрядов применить все виды борьбы к тому, чтобы сорвать планы

    Уважаемая Лидия Васильевна!
    Римма была в тылу врага в моей группе, поэтому я хочу написать Вам несколько слов о ее жизни. Вам, по-видимому, известно, что Римма училась в Москве в специальной школе и летом 1942 г. была зачислена в отряд московских комсомольцев им. Гастелло, который направлен через линию фронта в тыл врага

    3 першых дзён акупацыі на захопленай ворагам тэрыторыі была забаронена дзейнасць органаў савецкай улады, адменены ўсе савецкія законы. Гітлераўцы выдалі шэраг загадаў, асноўны сэнс якіх зводзіўся да таго, каб у зародку задушыць самае малое супраціўленне ці незадаволенасць, знішчыць значную частку насельніцтва.

    Да вайны мы жылі ў Рэдкавічах. Кожную нядзелю мама хадзіла ў Любань. I ў той дзень, калі вярнулася з райцэнтра, яна сказала бацьку: «Людзі кажуць, вайна пачалася...» Бацька не паверыў. А хутка пачуўся гул чужых самалётаў

    Памятаю першыя дні вайны. Кожны дзень у небе гулі самалёты з крыжамі на крылах. Бацька суткамі не з'яўляўся дома, ён быў начальнікам уліковага пункта Любанскага РВК. Калі сабраліся эвакуіравацца, было ўжо позна. Вымушаны былі вярнуцца.

    Да замужжа я жыла з бацькамі ў вёсцы Калінаўка. Выйшла замуж і пераехала ў Азёрнае. Мужа майго, Арсеня, у першы дзень вайны забралі на фронт, і закончылася маё сямейнае жыццё, прапаў Арсень без вестак.

    У пачатку вайны немцы наведваліся ў нашу вёску мала. Навокал дзейнічалі партызанскія атрады, пад іх абаронай сяляне жылі больш-менш спакойна. Займаліся сваёй звычайнай справай, дапамагалі партызанам, чым маглі.

    Лышчэня Захар Рыгоравіч (н. у 1917 г. у в. Пласток) — старшына, камандзір аддзялення разведкі артылерыйскага палка, удзельнік савецка-фінляндскай вайны. 8 лютага 1945 г. з групай разведчыкаў выйшаў у тыл ворага ў Паўднёвай Прусіі

    Куркевіч Карл Станіслававіч (н. 17.10. 1926 г.) — удзельнік партызанскага руху, з ліпеня 1944 г. — на фронце, радавы. У лютым 1945 г. пры адбіцці атакі ворага знішчыў 15 гітлераўцаў, праз некалькі дзён, знаходзячыся ў разведцы, захапіў двух «языкоў». Неаднаразова вызначыўся ў апошніх баях на заходнім беразе Одэра.

    Анісімаў Цімафей Дзмітрыевіч (н. 11.01.1905 г.) з малых гадоў працаваў у сельскай гаспадарцы, у 1927 г. быў прызваны ў Чырвоную Армію. У 1929 г. разам з дэмабілізаванымі чырвонаармейцамі накіраваўся ў Любанскі раён будаваць на Мар'інскіх балотах камуну.

    Вайну Іван Ушанаў сустрэў пятнаццацігадовым юнаком. Вельмі хацеў трапіць на фронт, але адказ быў адзін: падрасці трэба. Фронт набліжаўся да пасёлка Спас-Дзям'янска, дзе жыў Іван. Вызваў яго старшыня калгаса: «Пагонім з табой на ўсход калгасную жывёлу»

    1 июля 1944 г. трудящиеся Любанщины с любовью и гордостью встретили наших доблестных воинов. Население деревень добровольно сдало для Красной Армии зерна свыше 10 тонн, картофеля 20 тонн.

    Осенью 1940 г. я закончил Ульяновское бронетанковое училище по ускоренной программе и направлен командиром танкового взвода в Прибалтийский воен ный округ. В субботу 21 июня 1941 г. после ужина личный состав батальона смотрел фильм.

    ...При встрече [Красной Армии] крестьяне часто выносят к въезду в село столы, накрывают их вышитыми полотенцами, кладут хлеб и соль. Иногда все село выходит встречать бойцов, сержантов и офицеров.

    Статью прислал пользователь Виль Далидович

    Как бы ни изощрялись гитлеровцы в своих злодеяниях, как ни велики потоки слёз и крови замученных ими жертв, - Беларусь, Советская Беларусь не склонила своей головы перед немцами.

    Фотоматериалы по партизанской бригаде № 25 имени П. К. Пономаренко. Мне (автору Виль Далидовичу) удалось "расшифровать" фамилии многих людей на этих фотографиях. Это важно! Они не должны быть забыты!

    Зимой 1941/42 г. с целью развития партизанской борьбы Минское партизанское соединение совершило на 700 санях рейд по Минской, Полесской, Пинской, Барановичской и Могилёвской облостям. Отряды, входившие в это соединение, двигались по заранее разработанным маршрутам. В ряде населённых пунктов партизаны проводили митинги и собрания местных граждан, в результате которых создавались группы содействия партизанам и организовывались новые местные партизанские отряды. На пути своего движения партизаны разгромили 27 небольших немецко-полицейских гарнизонов противника, в том числе в г. Слуцке. Во время этого рейда успешно действовали мелкие диверсионные группы по нарушению путей сообщения врага.

    Во время Великой Отечественной войны на оккупированных территориях вступили в борьбу с немецко-фашистскими захватчиками сотни тысяч советских патриотов, партизан и подпольщиков. Им пришлось пройти смертельно опасный, непомерно трудный, суровый,  но славный путь. На путях-дорогах жесточайшей войны их поджидали победы и поражения, но всегда с ними был их народ, его поддержка, потому что они сами были этим народом и верили в своё правое дело. 
    Основой работы «Партизанская хроника 1941 – 1944» является дневник Александра Ивановича Далидовича - командира партизанской бригады № 25 имени П. К. Пономаренко, которая действовала в Любанском районе Минской, Житковичском и Копаткевичском районах Полесской областей. Отряд А. И. Далидовича, а позже бригада, которым он ко-мандовал, провел в тылу противника 1076 дней.

    © 2025. П а м я т ь. Любанский район