Паэт, грамадзянін...

    Муравейка Іван Андрэевіч (н. 21.10. 1921 г. у в. Таль) — паэт, самабытны і цікавы, на ўсё свае доўгае жыццё застаўся верным роднаму кутку, нікуды не выехаў з Любані. Тут працаваў у раённай газеце, ствараў свае творы , у якіх апяваў Палессе, успамінаў перажытае... Куды толькі ні кідаў яго лес за доўгія гады, але ён заўсёды вяртаўся сюды, на бераг Арэсы. А перажыць давялося сапраўды нямала. Яшчэ ў школьныя гады ў юнака акрэслілася цяга да роднага слова, вызначыліся літаратурныя здольнасці. Паступіў у Беларускі камуністычны інстытут журналістыкі, але ў тую ж восень Чырвоная Армія рушыла на захад, да берагоў Заходняга Буга, і Іван Муравейка на многія гады апрануў салдацкі шынель. Але баявое хрышчэнне атрымаў толькі праз два гады, на другой вайне, на Віцебшчыне ў ліпені 1941 г. Смаленск, Ярцава, жудасная Салаўёўская пераправа праз Днепр, Ельня... Не доўгім, але пакутліва цяжкім быў шлях Муравейкі ў тыя пякельныя летнія дні. 22 жніўня ў адным з баёў побач узарвалася варожая міна, асколкамі якой быў цяжка паранены Іван Андрэевіч.
    Амаль паўгода знаходзіўся Муравейка ў шпіталі на Алтаі. Потым было вайсковае вучылішча, а праз пяць месяцаў паскоранай вучобы зноў фронт. Цяпер ён быў малодшым лейтэнантам, мінамётчыкам. Дарога ляжала на захад ад Волгі, зноў праз Днепр, а далей былі Вісла, Одэр, Шпрэе... 3 восені 1944 г. Іван Муравейка быў ужо супрацоўнікам дывізіённай газеты, потым — карэспандэнтам армейскай.
     
     I. А. Муравейка
    У Любань вярнуўся толькі ў маі 1947 г. у пагонах старшага лейтэнанта, з трыма баявымі ордэнамі на грудзях і многімі медалямі. Адпачыў, падлячыўся і пачаў працаваць у Любанскай раённай газеце адказным сакратаром, намеснікам рэдактара, рэдактарам. У пачатку 60-х гадоў закончыў Вышэйшыя літаратурныя курсы ў Маскве. Да гэтага часу ў яго было ўжо нямала надрукаваных вершаў — ад першай спробы пяра яшчэ ў даваенныя гады ў дзіцячых і піянерскіх газетах і часопісах, у армейскім друку — аб вайне, баявых таварышах, вогненных дарогах да Перамогі... Але сапраўднае сваё прызванне паэт знай шоў у дзіцячай літаратуры, у вершах і казках для тых, дзеля будучыні якіх салдат ішоў у атаку... У 1955 г. выйшла першая кніжка паэта «Песня над палямі», а ўсе астатнія — для дзяцей. Былі такія часы, што выходзілі яны амаль штогод. Звыш 10 кніг для дзяцей малодшага школьнага ўзросту напісаў паэт. Многія вершы Івана Муравейкі ўвайшлі ў зборнікі, дзіцячыя энцыклапедыі, буквары.
    Мінулае, перажытае не магло не даваць знаць пра сябе, у думках паэт часта вяртаўся ў сваю баявую маладосць. I вось у 1991 г., у год 70-гадовага юбілею паэта, у выдавецтве «Юнацтва» выйшла кніга Івана Муравейкі «Пры нёс з вайны», дзе змешчаны франтавыя замалёўкі, успаміны, дзённікі, былі, гумарэскі... На яго вершы напісаны песні, на радзіме асаблівай папулярна сцю карыстаецца «Песня пра Любань» кампазітара П. Якавенкі. 3 1953 г.
      I. А. Муравейка — член Саюза пісьменнікаў, у 1982 г. яму прысвоена званне заслужанага работніка культуры Беларусь.
      ...Жыве ў Любані паэт. Чалавек, грамадзянін... Яго жыццё, праца, творчасць могуць служыць узорам для землякоў, прыкладам адданасці роднаму краю, які Іван Муравейка апеў і праславіў.

    В. Р. Феранц
     
    ЧЫРВОНЫ СНЕГ
    Не веру я, што людзям сняцца
    Сны каляровыя не часта.
    Чаму ж штоночы сніцца мне
    Чырвоны снег?
    Чырвоны снег...
    Ішлі ў атаку батальёны,
    I станавіўся снег чырвоны.
    Упаў і я ўскрай сяла,
    I чырвань вочы апякла.
    Таму і сніцца часта мне
    Чырвоны снег,
    Чырвоны снег...
    Такое помніцца і ў сне.

    ЦЁТКА ЗОСЯ
    Яшчэ на золак не паказвае,
    I зоры бліскаюць расой.
    А дзесь вядро ціхенька бразнула,
    I скрыпнуў журавель праз сон.

    Яшчэ блукаюць сны па вуліцы,
    I толькі ў хаце за мастком
    Адно акенца расплюснулася,
    Глядзіць вясёлым аганьком.

    I комін шэраю хусцінкаю
    Камусь прыветна замахаў.
    Паслухайце: ўжо вёдры дзынькаюць
    Каля ўсіх суседніх хат.

    Далей... далей... Ужо сяло ўсё
    Не спіць — да крайняга двара.
    Калі устала цётка Зося,
    Усім тады ўставаць пара.

    Хто-небудзь скажа:— Вам не трыццаць,
    Час на спачын, дагледзіць сын.
    Вы ж не прысядзеце, як бьщцам
    Вам трэба болей, як усім...

    А цётка Зося:— Дзеткі, дзеткі,
    Жыццём умейце даражыць.
    Адпачывацьмем на тым свене,
    На гэтым свеце трэба жыць.

    I жыць не так, як набяжыць...

    Іван Муравейка


    © 2024. П а м я т ь. Любанский район